Właśc. Hermann Paucksch Aktiengesellschaft (H. Paucksch AG). Landsberska, rodzinna, Fabryka Budowy Maszyn (Maschinenbau Anstalt), założona w 1843 roku przez Hermanna [Johanna Gottlieba] Pauckscha. Jedna z największych w przedwojennym Gorzowie.

W latach 1845-1849 znana też jako Paucksch & Schroeder, a od 1850 roku, po nawiązaniu współpracy Pauckscha z Johannem Heinrichem Freundem z Berlina, także jako Paucksch & Freund (w tym spółka komandytowa J. Hch. Freund & Comp.) oraz Paucksch & Freund AG. Istniała do 1923 roku, gdy została przejęta przez Wagon und Maschinenbau AG Görlitz (Zgorzelecką Fabrykę Wagonów i Maszyn S.A.).

Pierwotnie mały zakład przy Poststraße (obecnie ulica Hawelańska), produkujący m.in. wyroby kuźnicze, a od 1846 roku, cyklicznie rozbudowywany, z własną odlewnią, przy Dammenstraße (teraz ulica Grobla na Zawarciu). W okresie największego rozkwitu fabryka zajmująca kwartał pomiędzy dzisiejszymi ulicami: Grobla, św. Jerzego i Przemysłowa. W 1871 roku zatrudniała 751 pracowników (w tym 51 umysłowych), a w 1912 roku 850.

Specjalizująca się w produkcji kotłów (m.in. dla lokomotyw i lokomobili), kotłów parowych, stacjonarnych i mobilnych maszyn parowych, silników gazowych i wysokoprężnych, części do okrętów, a także suszarni dla rolników i elementów do gorzelni. W latach 1895-1912 Paucksch AG wyprodukowała ponad 5000 kotłów różnego rodzaju. W okresie późniejszym zajmująca się także projektowaniem małych zakładów wraz z instalacją i zabudowaniami (m.in. elektrownie, ujęcia wody, turbiny wodne czy przepompownie). W latach 1904-1911 Paucksch AG zrealizowała 250 takich projektów. Fabryka była w tym okresie wiodącym producentem (ponad 66 proc. udziału na rynku) suszarni dla rolnictwa we wschodnich Niemczech.

Firma może poszczycić się kilkoma patentami. Nowatorskie rozwiązania produkcyjne i technologiczne rejestrowane były w urzędach patentowych (pierwszy patent zarejestrowany został 7 lipca 1877 roku w Kaiserliches Patentamt w Berlinie pod numerem 891).

Wiele wyrobów z fabryki Pauckscha - min. produkowany w Gorzowie od 1869 roku kocioł opłomkowy, czy silnik wysokoprężny o mocy 20-50 KM, zgłoszony do urzędu patentowego w połowie 1897, a produkowany od 1900 roku - zdobyło uznanie nie tylko w Niemczech, ale także w Europie, południowej Afryce, Argentynie i wielu innych krajach. W Pretschen pod Berlinem stoi gorzelnia, wybudowana w 1848 roku, z maszyną parową Pauckscha. Ważną dziedziną produkcji fabryki były maszyny parowe produkowane jako jednostki napędowe do statków, początkowo dla stoczni m.in. w Bremie i Lubece, a od 1901 roku dla własnej stoczni (Schiffswerft Pauchsch AG), wybudowanej na Warcie w Gorzowie. Do 1926 roku mogło w niej powstać około 70 statków i parostatków⁽¹⁾.

Wyroby z fabryki Pauckscha prezentowane były i nagradzane podczas licznych targów przemysłowych i na wystawach światowych, m.in. w 1873 w Wiedniu i w 1900 w Paryżu.

Wśród kadry kierowniczej, obok Hermanna [Johanna Gottlieba] Pauckscha (występującego jako założyciel, właściciel i główny akcjonariusz), byli też jego synowie: Hermann [Johann Heinrich] Paucksch (kierujący rozwojem zakładu i produkcji) i Otto [Johann Hermann] Paucksch (udziałowiec, kierownik zbytu i handlu), a także jego zięciowie: Max Nonn (udziałowiec i zarządzający, odpowiedzialny za produkcję związaną z gorzelniami) i Felix Wolfgang John (inżynier i konstruktor). W 1884 roku Hermann [Johann Heinrich] Paucksch został dyrektorem generalnym fabryki. W 1916 roku ustąpił z tej funkcji na skutek pogłębiających się różnic między nim a radą nadzorczą.

Rozwój fabryki zatrzymał wielki pożar, który wybuchł w 1893 roku. Odszkodowanie z ubezpieczenia opiewało na około 750 tys. marek w złocie. Z pieniędzy tych odbudowano i unowocześniono hale, ale nie udało się zmodernizować należycie parku maszynowego. Hermann Paucksch zrezygnował z pakietu większościowego firmy, tracąc nad zakładem pełną kontrolę. Zmarł sześć lat później. Wcześniej, w 1895 roku, odszedł jeden z udziałowców - Max Nonn. Na malejącą rolę zakładu miała także wpływ sytuacja polityczna w Europie i początki kryzysu gospodarczego przed I wojną światową. Obiekty po Paucksch AG przetrwały obie wojny. Od 1948 roku, aż do likwidacji w 2002 roku, mieściły się w nich Zakłady Mechaniczne Ursus (znane też jako Zakłady Mechaniczne Gorzów). Hale fabryczne ostatecznie wyburzono w latach 2008-2009. Obecnie w ich miejscu znajduje się Galeria Handlowa Nova Park.

Fabryka znana była z wysokich standardów w zakresie praw socjalnych robotników. Mieli oni zagwarantowane dożywotnie posady, a ich rodziny pierwszeństwo w przyjęciu do pracy. Wszyscy podlegali ubezpieczeniu. W połowie 1874 roku, z okazji wyprodukowania tysięcznego kotła rurowego, H. Paucksch założył w fabryce kasę emerytalną i inwalidzką. Był jednym z pierwszym fabrykantów, który na taką skalę wprowadził system ochronny robotników. [ Dane na dzień: 17.11.2016 ]