KRAJOWY DOM UBOGICH

Krajowy Dom Ubogich Właśc. Ständische Land-Armenhaus (Stanowy Dom Ubogich). Trzykondygnacyjny dom wybudowany na Przedmieściu Santockim w latach 1799-1801 z przeznaczeniem na placówkę opiekuńczo-wychowawczą. Także zakład poprawczy. Obecnie siedziba Akademii im. Jakuba z Paradyża.

Powstał z inicjatywy króla Prus Fryderyka Wilhelma II. Zaprojektowany w stylu klasycystycznym przez landsberskiego budowniczego Karla Wildego. Sprawował opiekę nad inwalidami oraz – poprzez pracę - zajmował się resocjalizacją włóczęgów i żebraków. W placówce zatrudniano również dzieci. Dom posiadał tkalnię i przędzalnię, w których mogło pracować 200 osób, a także 3 sypialnie, jadalnię, kaplicę, sale kąpielowe, pomieszczenia administracyjne i mieszkania dla obsługi zakładu. Z czasem zatrudniano również skazanych, co wymusiło wybudowanie oficyny z przeznaczeniem na więzienie (1804). Część pomieszczeń placówki służyła też za sale szpitalne. Krajowy Dom Ubogich posiadał własny cmentarz założony około 1801 roku. Pierwotnie zlokalizowany przy dzisiejszych ulicach Warszawskiej i Szpitalnej, a później przeniesiony na róg Okólnej i Pomorskiej. Chowano na nim pensjonariuszy zakładu i osoby bezdomne. Pensjonariusze domu zajmowali się rękodziełem, przędzeniem wełny i wyrobem dywanów. W 1879 roku dobudowano budynek administracyjny wg projektu architekta Roettera. W latach 1883-1893 w Krajowym Domu Ubogich mieściła się fabryka worków jutowych Maxa Bahra.

Placówka działała do 1920 roku. Później utworzono w niej Pruski Rolny Zakład Badawczo-Doświadczalny (Preußische Landwirtschaftliche Versuchs Und Forschungsanstalten). W 1935 roku główny budynek został rozbudowany. Po II wojnie światowej mieścił się tu Instytut Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa (później Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin [IHAR]), a od 1998 roku kompleks zajmuje Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa [PWSZ]. [ Dane na dzień: 12.09.2013 ]

Autor: Kazimierz Ligocki / zdjęcie: archiwum WiMBP (ze zbiorów Wawrzyńca Zielińskiego)
Prawa autorskie do tekstów i zdjęć zastrzeżone ©.

Źródła: [1] - "Zabytki północnej części województwa lubuskiego" - praca zbiorowa [tam: Błażej Skaziński] - 2004; [2] - "Encyklopedia Gorzowa" - Jerzy Zysnarski - 2007
Zobacz też : INSTYTUCJE, PLACÓWKI, ZAKŁADY | ZABYTKI, ARCHITEKTURA