JANCARZ Edward [1946-1992]

Edward Jancarz Właśc. Edward [Roman] Jancarz. Żużlowiec i trener. Wychowanek Stali Gorzów Wlkp. Indywidualny wicemistrz świata. Wielokrotny medalista mistrzostw świata i mistrzostw Polski. Jeden z najlepszych i najbardziej utytułowanych polskich żużlowców. Bezsprzecznie najwybitniejszy zawodnik w historii gorzowskiego żużla. W latach 1965-1986 nieprzerwanie bronił barw Stali Gorzów. W 2017 roku został uhonorowany tytułem Wybitny Reprezentant Stali Gorzów.

Urodzony w Gorzowie. Zmarł tamże. Wiosną 1965 roku trafił do szkółki żużlowej prowadzonej przez trenera Stali Kazimierza Wiśniewskiego i ówczesnego lidera drużyny Edmunda Migosia. W sierpniu tegoż roku zdał licencję zawodniczą, a tydzień później zdobył pierwszy punkt podczas meczu ligowego w Gdańsku. Jako junior w 1967 roku zdobył Srebrny Kask. Zaledwie trzy lata po uzyskaniu licencji został powołany do reprezentacji Polski, której barw bronił nieprzerwanie do 1984 roku. 7 września 1968 roku na torze Ullevi w Geteborgu (Szwecja) zdobył tytuł indywidualnego II wicemistrza świata. Był to największy indywidualny sukces w karierze Jancarza. Późniejsza kontuzja obojczyka, zdaniem wielu fachowców, przyhamowała rozwój jego talentu. Podczas długiej kariery zdobył 12 medali mistrzostw świata, w tym jeden złoty w rozgrywkach drużynowych i dwa brązowe w parach, z byłym zawodnikiem Stali - Zenonem Plechem. Sukcesy odnosił również na krajowych torach, zdobywając 27 medali (w tym 12 złotych) w indywidualnych i drużynowych mistrzostwach Polski oraz mistrzostwach Polski par. Trzykrotnie zdobywał Złoty Kask.

W 1975 roku Jancarz zdobył wszystkie najważniejsze tytuły na krajowych torach: indywidualnego i drużynowego mistrza Polski, wywalczył Złoty Kask i był najskuteczniejszym (ze średnią 2,72) zawodnikiem polskiej ligi. Już wówczas był też jeżdżącym trenerem Stali.

W 1977 roku wyjechał na Wyspy Brytyjskie i rozpoczął regularne starty w lidze angielskiej, uważanej wówczas za najsilniejszą żużlową ligę świata. Przez pięć sezonów - jako "Eddy" Jancarz - reprezentował barwy drużyny Wimblendon Londyn, odnosząc też liczne sukcesy w turniejach indywidualnych.

9 sierpnia 1984 roku w Gorzowie, w trakcie towarzyskiego meczu Polska - Włochy, uległ bardzo poważnej kontuzji, która zmusiła go do zakończenia kariery. Pożegnalny turniej Jancarza odbył się 13 lipca 1986 roku. Przed zawodami swój plastron przekazał Piotrowi Świstowi, kreowanemu na jego następcę. Później pozostawał trenerem Stali Gorzów, a także - krótko - polskiej reprezentacji.

Problemy osobiste, z którymi borykał się Jancarz po zakończeniu kariery, doprowadziły go w 1988 roku do utraty obu funkcji. Wówczas podjął, krótką i mało udaną, pracę trenerską w Krośnie.

Zmarł 11 stycznia 1992 roku, ugodzony nożem przez drugą żonę. Pochowany został w Alei Zasłużonych na cmentarzu komunalnym w Gorzowie Wlkp.

Mimo kłopotów w ostatnich latach życia uchodził za sportowy wzór godny naśladowania. W 1978 roku został uhonorowany tytułem Dżentelmena Sportu, Dyplomem Fair Play PKOL-u za dżentelmeńską postawę na torze, a także Pucharem Fair Play FIM-u. W 1969 roku zajął dziewiąte miejsce w dorocznym plebiscycie "Przeglądu Sportowego" na najpopularniejszego polskiego sportowca. Osiem razy wygrywał plebiscyt sportowy "Gazety Lubuskiej" na najpopularniejszego sportowca regionu. W 1985 roku wystąpił w dokumentalnym filmie Sport gorzowski (WFO Łódź), w którym opowiadał o gorzowskim żużlu.

W 1986 roku Jan Delijewski opisał jego losy w książce Życie na torze (KAW). Od 1992 roku, nieregularnie, w Gorzowie rozgrywany jest Memoriał im. Edwarda Jancarza. Jest pierwszym żużlowcem na świecie, któremu, z inicjatywy Jerzego Synowca i Arkadiusza Grzechocińskiego, postawiono pomnik (dłuta Andrzeja Moskaluka, odsłonięty 3 grudnia 2005 roku). Jego imię nosi stadion żużlowy (od 1997 roku) w Gorzowie i jedna z ulic w centrum miasta. [ Dane na dzień: 5.02.2018 ]

Autor: Kazimierz Ligocki / również zdjęcie
Prawa autorskie do tekstów i zdjęć zastrzeżone ©.

Źródła: [1] - "25 lat Klubu Sportowego Stal Gorzów Wlkp. 1947-1972" - Roman Siuda - ok. 1972; [2] - "Życie na torze" - Jan Delijewski - 1986; [3] - "Speedway. Mała encyklopedia" - Henryk Grzonka - 1996; [4] - "Encyklopedia Gorzowa" - Jerzy Zysnarski - 2007 [5] - "Gazeta Lubuska" i "Gazeta Wyborcza"; [6] - "Tygodnik Żużlowy"
Pozycje: [1], [2] i [4] w zbiorach Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Z. Herberta w Gorzowie Wlkp.
Zobacz też : MEDALIŚCI ME, MŚ, OLIMPIJCZYCY | MISTRZOWIE POLSKI | REPREZENTANCI POLSKI | SPORTOWCY | TRENERZY i INSTRUKTORZY SPORTOWI | ZNANI GORZOWIANIE | ŻUŻEL