WILLA PAUCKSCHA

Willa Hermanna Pauckscha Jeden z najcenniejszych zabytków Gorzowa Wlkp. Wybudowana w 1876 roku z przeznaczeniem na rodzinną rezydencję Hermanna Pauckscha [I]. Po wojnie siedziba m.in. Wojewódzkiego Domu Kultury (1976-1998) i Grodzkiego Domu Kultury [GDK] (2001-2014).

Dwukondygnacyjny eklektyczny pałacyk, zaprojektowany przez berlińskie biuro architektoniczne dla przemysłowca landsberskiego. Powstał na Zawarciu – lewobrzeżnej części miasta, przy ówczesnej Rundungswall (dzisiaj Wał Okrężny 36/37), w niedalekim sąsiedztwie zakola rzeki Warty i około pół kilometra od fabryki H. Pauckscha - Paucksch & Freund AG. W okresie międzywojennym znany też jako "zamek warciański".

Wzniesiony na planie kwadratu, z portykami przy zachodniej i północnej elewacji, tarasem z basenem oraz ośmioboczną wieżą zwieńczoną attyką przy północno-wschodnim narożniku. Podpiwniczony, z dwukondygnacyjnym holem (westybulem), przykrytym świetlikiem w dachu dającym naturalne oświetlenie, oraz licznymi pokojami. Do dzisiaj zachowało się dużo oryginalnych elementów z wystroju pałacyku, m.in. stolarka drzwiowa, boazerie, bogato zdobione kasetonowe sufity, malowane plafony ze scenami mitologicznymi i kominki.

Część piwniczna przeznaczona była m.in. na pomieszczenia kuchenne i gospodarcze. Na parterze znajdowała się część reprezentacyjna willi: gabinet pana domu, biblioteka, sala jadalna, pokój kredensowy, salon myśliwski (albo muzyczny), salon ogrodowy i ośmioboczny buduar w wieży. Na piętrze mieściły się m.in. sypialnie, pokoje dla dzieci i gości oraz łazienka. Poddasze przeznaczone było dla służby.

Na zewnątrz, po zachodniej stronie pałacyku, znajdują się zabudowania gospodarcze i oficyna, w której mieściły się: dom dozorcy, pralnia, stajnia i wozownia. Od strony południowej otacza go półtorahektarowy park utrzymany w stylu angielskim, utworzony na terenach zakupionych przez Pauckscha od rodziny von der Osten. Dominuje w nim lipa drobnolistna i platan klonolistny. Rośnie także dąb, jesion i akacja. Park z biegiem lat częściowo zatracił swój charakter. Park łączy się z tarasem ozdobionym fontanną z figurami dwójki rozbawionych dzieci. Całość otacza kuty płot z dwuskrzydłową bramą wjazdową od strony parku.

Pałacyk, znany do dzisiaj jako willa Hermanna Pauckscha, został sprzedany po śmierci jego właściciela przez spadkobierców. Wśród późniejszych właścicieli byli m.in. Reinhold Hengst i kupiec Reinhald Boehnig, który zakupił willę dla swojej córki Gertrudy. Po wojnie, w 1945 roku, mieściła się tu kwatera wojsk radzieckich. Późniejszymi użytkownikami byli: Dyrekcja Dróg Wodnych, Przedsiębiorstwo Budownictwa Wodnego, Wojewódzki Domu Kultury i Grodzki Domu Kultury. Pałacyk przeszedł dwa poważne remonty. Przed 1976 i w 1985 roku. Wcześniej strych pałacu zaadaptowano na pokoje biurowe, dodając m.in. okna na poddaszu. Od końca 2014 roku, po likwidacji GDK, willa Pauckscha pozostaje w dyspozycji miasta. W roku 2002 w willi odbył się zjazd potomków Hermanna Pauckscha, zorganizowany z inicjatywy m.in. jego prawnuka Wolfharta Pauckscha. [ Dane na dzień: 12.02.2017 ]

Autor: Kazimierz Ligocki / również zdjęcie
Prawa autorskie do tekstów i zdjęć zastrzeżone ©.

Źródła: [1] - "Zabytki północnej części województwa lubuskiego" - praca zbiorowa [tam: Błażej Skaziński] - 2004; [2] - "Miasto na siedmiu wzgórzach" - Krystyna Kamińska i Zbigniew Rudziński - 2007; [3] - portal: www.giik.pl; [4] - Wolfhart Paucksch
Zobacz też : MIEJSCA UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ | ZABYTKI, ARCHITEKTURA