PLUTA Wilhelm [1910-1986]

Wilhelm Pluta Biskup i ordynariusz gorzowski (1958-1986). Patron Gorzowa Wielkopolskiego. Pochowany w kruchcie » kościoła katedralnego w Gorzowie Wlkp. W 2002 roku rozpoczął się proces jego beatyfikacji.

Urodzony w miejscowości Kochłowice koło Katowic. Z Gorzowem związany w latach 1958-1986. Zmarł w Przetocznicy koło Krosna Odrzańskiego (woj. lubuskie). Ukończył studia teologiczne w Seminarium Śląskim w Krakowie oraz Wydział Teologiczny Uniwersytetu Jagiellońskiego (tamże). Święcenia kapłańskie przyjął 24 czerwca 1934 roku z rąk biskupa pomocniczego Teofila Bromboszcza w katedrze katowickiej. Był katechetą szkół średnich w Bielsku, wikariuszem w swojej rodzinnej parafii w Kochłowicach i w parafii w Chorzowie. W 1942 roku został administratorem parafii pod wezwaniem św. Andrzeja Boboli w Leszczynach Rybnickich. Administrował parafie w Wirku i Koszęcinie. W 1947 roku uzyskał doktorat na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego (rozprawa: Badania nad nauką 12 apostołów do roku 1939). Był też proboszczem parafii pw. św. Mikołaja w Lublińcu i dziekanem dekanatu lublinieckiego. Zorganizował Studium Pastoralne dla Księży Neoprezbiterów. 4 lipca 1958 roku, na prośbę prymasa Polski kardynała Stefana Wyszyńskiego, papież Pius XII mianował go biskupem tytularnym w Leptis Magna i rządcą Ordynariatu Gorzowskiego, na miejsce zmarłego kilka tygodni wcześniej biskupa » Teodora Benscha.

Do Gorzowa przybył 6 września 1958 roku, a dzień później w » katedrze otrzymał sakrę biskupią m.in. z rąk Prymasa Polski. W 1964 roku wziął udział w obradach II Soboru Watykańskiego, gdzie zabrał głos jako "Episcopus Ordinarius Gorzoviensis In Polonia". W 1965 roku sygnował słynny list polskiej hierarchii kościelnej do kleru niemieckiego Przebaczamy i prosimy o wybaczenie. W 1966 roku był gospodarzem uroczystości milenijnych, na które przybyli m.in. kard. Wyszyński i wielki przyjaciel Pluty arcybiskup » Karol Wojtyła, późniejszy papież. W latach 1966-1971 przewodniczył Komisji Episkopatu do spraw Duszpasterstwa Małżeństw i Rodzin. Od 22 maja 1967 roku był administratorem apostolskim z pełnymi prawami biskupa rezydencjalnego w Administracji Apostolskiej Gorzowskiej, a 28 czerwca 1972 roku został pełnoprawnym biskupem diecezjalnym nowo erygowanej diecezji (bulla papieska Episcoporum Poloniae coetus). Wówczas powołał przy diecezji gorzowskiej Radę Duszpasterską, Diecezjalną Komisję ds. Sztuki Kościelnej, Diecezjalną Komisję ds. Muzyki Kościelnej i Organistów, Diecezjalną Komisję Liturgiczną i Radę Wzajemnej Pomocy Kapłańskiej. Z jego inicjatywy powstał Ośrodek Powołań przy kurii biskupiej i Seminaryjny Zespół Powołaniowy. Przez jedną kadencję, w latach 1975-1980, był także członkiem Komisji Episkopatu ds. Duchowieństwa. W 1980 roku został wybrany delegatem na VI Sesję Synodu Biskupów w Rzymie, poświęconą zadaniom rodziny w Kościele i w świecie. Miał duże zasługi w integracji Ziem Zachodnich z Macierzą.

Zginął w wypadku samochodowym 22 stycznia 1986 roku niedaleko Krosna Odrzańskiego. Mszy żałobnej w gorzowskiej katedrze przewodniczył kard. Henryk Gulbinowicz, a kazanie wygłosił kard. Józef Glemp - prymas Polski. W uroczystościach pogrzebowych brali udział m.in. kardynałowie, arcybiskupi, biskupi diecezji polskich i niemieckich, przedstawiciele władz i blisko 60 tys. wiernych. Ciało biskupa zostało złożone » w krypcie gorzowskiej katedry. Na nagrobku umieszczone zostały jego słowa z listu pasterskiego o rodzinie: Człowiek w człowieku umiera, gdy go zło czynione nie boli, a dobro nie raduje. Nowym biskupem diecezjalnym został » Józef Michalik.

2 lipca 1997 roku u jego grobu modlił się papież Jan Paweł II podczas wizyty duszpasterskiej w Gorzowie Wlkp. W piętnastą rocznicę śmierci - 22 stycznia 2001 roku - koło katedry odsłonięto pomnik biskupa Pluty. 21 stycznia 2002 roku rozpoczął się proces jego beatyfikacji. Rok 2010 został ustanowiony Rokiem Biskupa Wilhelma Pluty. W listopadzie tegoż roku decyzją Rady Miasta biskup Pluta został ogłoszony patronem Gorzowa Wielkopolskiego. We wrześniu 2013 roku otwarto » Instytut im. bp. Wilhelma Pluty, z siedzibą w dawnej rezydencji biskupów gorzowskich (wcześniej » willa Bahra). Od 2010 roku jego imię nosi Szkoła Podstawowa w Kochłowicach, do której uczęszczał. [ Dane na dzień: 24.09.2013 ]

Autor: Renata Ochwat / zdjęcie: archiwum
Prawa autorskie do tekstów i zdjęć zastrzeżone ©.

Źródła: [1] - "Gorzów Wielkopolski i okolice. Przewodnik" - Bogdan Kucharski - 1989; [2] - "Sylwetki administratorów apostolskich i biskupów diecezji zielonogórsko-gorzowskiej" - bp. » Paweł Socha (Nadodrzański Rocznik Historyczno-Archiwalny nr 5) - 1998; [3] - "Encyklopedia Gorzowa" - Jerzy Zysnarski - 2007; [4] - portal: www.kuria.zg.pl; [5] - ksiądz proboszcz Zbigniew Samociak - konsultacja
Pozycje: [2] i [3] w zbiorach Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Z. Herberta w Gorzowie Wlkp.
Zobacz też : » RELIGIE, KOŚCIOŁY, DUCHOWIEŃSTWO | » ZNANI GORZOWIANIE