KUDELSKI Tadeusz [1954-1999]

Tadeusz Kudelski Himalaista, sportowiec i nauczyciel. Jedyny gorzowianin i Lubuszanin, który zdobył najwyższą górę świata. Zaginął w drodze powrotnej schodząc ze szczytu.

Urodzony w miejscowości Brzeźnica koło Świebodzina (woj. zielonogórskie). Zaginął na szczycie Mount Everest (Himalaje). Wychował się w Lubnie koło Gorzowa. Absolwent II Liceum Ogólnokształcącego oraz gorzowskiej filii AWF (1978). Uzdolniony sportowo. Trenował lekkoatletykę (najpierw w szkole, a później w KKS Warta i AZS AWF Gorzów (65,78 m w rzucie oszczepem) i tenis. Po studiach został nauczycielem wychowania fizycznego w Szkole Podstawowej nr 11. Zwolniony wkrótce z pracy za działalność w NSZZ "Solidarność". Założył firmę specjalizującą się w pracach na wysokościach.

Już w 1976 roku zainteresował się wspinaczką górską. Początkowo trenował w skałkach koło Jeleniej Góry, a od 1978 roku pokonywał trudne ściany w Tatrach. Należał do Akademickiego Klubu Alpinistycznego i Klubu Wysokogórskiego w Poznaniu. W latach 80. wspinał się i zdobywał wysokogórskie doświadczenie w Andach. W 1980 roku po raz pierwszy wziął udział w wyprawie w Himalaje. W 1981 roku w ciągu trzech miesiący zdobył trzy szczyty w Andach (m.in. Huascaran - 6768 m n.p.m.). W 1983 roku w Meksyku wziął udział w wspinaczce skalnej na El Trono Blanco (2197 m). W Himalajach wspinał się także w 1984 (trening wspinaczkowy pod Annapurną) i w 1987 roku (wyprawa trekingowa w rejonie Langtang Himal).

W 1995 roku w niekonwencjonalny sposób zdobył Kilimandżaro (Tanzania): wjeżdżając na najwyższą górę Afryki na rowerze (5896 m). Powrócił też w Andy. W 1996 roku zdobył Aconcaguę (najwyższy szczyt Andów – 6962 m n.p.m.). Dwa lata później zdobył 5 kolejnych szczytów w Andach (m.in. Ojas del Salado - 6893 m n.p.m.).

Na początku 1999 roku wszedł na Sajamę (Boliwia – 6542 m n.p.m.) i El Muerto (Chile - 6488 m n.p.m.). Ten ostatni był jedenastym szczytem Andów zdobytym przez T. Kudelskiego. Było to przygotowanie do najważniejszej wyprawy Kudelskiego w Himalaje (zorganizowanej przez Ryszarda Pawłowskiego), której celem było zdobycie Mount Everest. 18 maja 1999 roku, po kilku tygodniach wspinaczki od strony północno-wschodniej, tuż przed godziną 14.00 - jako pierwszy gorzowianin i dwunasty Polak w historii – Tadeusz Kudelski stanął na Mount Everest (8848 m n.p.m.). Towarzyszyli mu Jacek Masełko i R. Pawłowski. Ze szczytu nadali bezpośrednią satelitarną relację dla Radia Zet, a o godz. 15.30, przy pogarszającej się pogodzie, rozpoczęli schodzenie. Do trzeciego obozu, położonego na wysokości 8300 m, T. Kudelski nie powrócił. Według pozostałych członków wyprawy ostatni raz był widziany pomiędzy pierwszym a drugim uskokiem skalnym. Potem, ze względu na śnieżycę i ciemności, kontakt wzrokowy między alpinistami się urwał. Jego ciała nie odnaleziono.

W wyprawie w Andy w 1998 roku towarzyszyła mu żona Ewa Kudelska, a podczas wspinaczki w Boliwii i Chile (1999) syn Piotr.

We wrześniu 1998 roku w gorzowskim BWA otwarto wystawę fotograficzną Andy - pięć szczytów, na którą złożyły się zdjęcia Tadeusza Kudelskiego z jego wypraw do Ameryki Południowej. Pod koniec maja 2000 roku, rok po zaginięciu himalaisty, również w BWA, otwarto kolejną. Syn Piotr na wystawie Pożegnanie taty zaprezentował swoje zdjęcia z ich wspólnej wyprawy w Andy w 1999 roku. Wystawę wzbogaciły również zdjęcia Tadeusza Kudelskiego z pierwszego etapu ostatniej wyprawy w Himalaje: pobytu w Nepalu i podchodzenia od strony Tybetu do bazy pod najwyższą górą świata. W 2001 roku Rafał Skomra - student IWF - napisał pracę magisterską Życie i działalność sportowa Tadeusza Kudelskiego.

W drugą rocznicę zaginięcia na cmentarzu w Lubnie odsłonięto obelisk upamiętniający T. Kudelskiego, a symboliczna mogiła z usypanych kamieni znajduje się na małym cmentarzu u podnóża Mount Everest (Tybet, Chiny). T. Kudelski został też odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi, który odebrała żona Ewa. W 2006 roku ukazała się książka autorstwa Ewy Kudelskiej i Zbigniewa Szafkowskiego pt. Tadeusz Kudelski – gorzowski Himalaista 1954-1999. W styczniu 2009 roku przy Zespole Szkół Technicznych i Ogólnokształcących w Gorzowie (do którego uczęszczał drugi syn Tadeusza i Ewy Kudelskich, Paweł) oddano do użytku boisko sportowe Orlik 2012, któremu nadano imię gorzowskiego himalaisty. [ Dane na dzień: 19.04.2012 ]

Autor: Ewa Kudelska-Merc / Zbigniew Szafkowski
Prawa autorskie do tekstów i zdjęć zastrzeżone ©.

Źródło: "Tadeusz Kudelski. Gorzowski himalaista. 1954-1999" - Ewa Kudelska / Zbigniew Szafkowski - 2006
Zobacz też : OŚWIATA, UCZELNIE, NAUKA | SPORTOWCY | ZNANI GORZOWIANIE